WIN TRANSCRIPT KAPIHAN SA SENADO
Taal Volcano | Permanent evacuation centers| ABS-CBN franchise | total deployment ban on Kuwait

Q: With the continuous eruption of Taal volcano, under state of calamity ang Batangas and Cavite, how will you assess the disaster preparedness and response effort of the concerned LGUs and government agencies?

SEN WIN: I've been closely monitoring ang situation sa mga kaibigan natin at news report at pagdating sa disaster mitigation, ang unang-unang bagay na importante nating malaman ay kung ang area ay delikado o hindi dahil itong Taal ay active volcano at anytime ay pwedeng mag-erupt. Nakita natin na meron pa ring mga nakatira within 4km radius danger zone at mga kabahayan pa rin tayong nakatira sa paanan ng bulkan kaya maraming pumipilit na bumalik dahil naiwan. Bakit pa may mga nakatira doon? Alam natin na danger zone ito at dapat hindi ito tirhan ng ating mga kababayan. Importanteng masagot yun ng local government officials dahil under the law, ina-identify nila ang danger zone at bawal tumira doon.

Pangalawa, doon sa pagresponde, ang mga first responders ay mga lokal na pamahalaan so importante na meron silang kakayahan at merong pondo sa pagresponde at kung hindi kaya, dun na papasok ang national government. Ito ay isang malaking trahedya at kalamidad na hindi kakayanin ng local government, may hangganan din sila. Nakita ko na mabilis rumesponde ang DSWD, in fact, ng Tuesday ay nag-press release sila at nagkaroon ng massive pagbibigay tulong sa ating mga kababayan. Moving forward, pagdating sa mitigation, i-identify natin ang danger zones at wag nating patirahin ang mga kababayan natin doon dahil mapanganib ang kanilang mga buhay at yung lokal na pamahalaan ay siguruhin na may sapat na pondo para rumesponde.

Q: Is there a need to conduct a Senate inquiry because some are blaming PHIVOLCS na bakit hindi nagbigay ng kaukulang warning?

SEN WIN: In due fairness to PHIVOLCS, wala pa akong nakitang ahensya sa buong mundo kagaya ng PHIVOLCS na kayang i-predict ang volcanic eruption. Walang ganitong teknolohiya kahit na sa Amerika. Meron silang monitoring system para malaman ang volcanic activity pero walang software na pwedeng mag-predict ng volcanic eruption. Sa ganitong punto, ang PHIVOLCS, ginawa nila ang lahat ng kanilang makakaya para magbigay ng warning sa atin na ang Taal ay anytime ay pwedeng mag-erupt kaya nga sya tinatawag na active volcano.

Hindi ko nakikitang may pagkukulang ang PHIVOLCS, ginawa nila ang lahat ng makakaya nila at gumamit pa ng bagong teknolohiya para magbigay ng warning. Ang trabaho nila ay magbigay ng warning, ang trabaho ng mga kababayan natin ay making sa warning at gumawa ng aksyon. Ang trabaho ng ating LGUs ay siguraduhing ang warning ay may kaukulang aksyon. In this case, bawal patirahin ang ating mga kababayan sa paanan ng bulkan at maghanda. Kaya nga may tinatawag tayong mitigation upang alamin natin kung delikado ang lugar, wag patirahin doon at gumawa tayo ng hakbang para rumesponde.

Q: May liability ho ba ang barangay officials for allowing some of the residents in the danger zone?

SEN WIN: Kailangan ng inquiry hindi para maghanap ng mali kundi ay kung paano natin patatatagin ang sistema ng bansa. Hindi ito madalas mangyari at dapat nating paag-aralang mabuti kung ano pa ang pwede nating ma-improve sa sistema natin, batas na kulang sa atin at yung disaster preparedness sa ganitong kalseng mga trahedya.

Q: Isa po ba yan sa dapat tutukan ninyo next week sa resumption of session?

SEN WIN: Yes. Isa ito sa dapat nating pag-aralan, marami tayong active volcano sa bansa at sa mga ganitong pangyayari tayo natututo at dapat nating pag-aralan kung ano pa ang pwedeng ma-improve sa sistema natin. For example, yung paglikas ng tao, dapat mabilis. Importante rin na may kagamitan tayo para sa mass evacuation.

Q: Paano masu-sustain itong mga relief operation at response ng ating concerned agencies?

SEN WIN: Ngayon, hindi pa binababa ang alert level, nasa alert level 4 pa rin sya at for 2020, meron tayong P16 billion calamity funds at na-carry over yung P11 billion in 2019, so that's a total of P27 billion in calamity fund. Tinatayang 35 billion ang damages pero tumataas pa ito. Makikita natin na malaki ang kulang sa calamity fund at sa damages. Dito papasok ang Kongreso para magkaroon ng supplemental budget at magre-allocate tayo ng pondo para doon sa kulang pa pagdating sa rehabilitation kasi ang next phase na natin ay rehabilitation. Ito yung pagsasaayos ng kalsada, ng kabahayan at livelihood. Marami sa ating mga kababayan ang nasira ang kanilang tourism activities, at gagamitin din itong calamity fund para maibalik ang livelihood ng mga nakatira doon.

Q: Sa tingin nyo ho ba it will take time to recover? Ano po ba ang magiging epekto nito sa ekonomiya ng ating bansa?

SEN WIN: Ang initial reaction ko pagdating sa ekonomiya dahil nasa isolated case ito, nasa Region IV, ang impact nito ay localize pero may impact rin ito sa kabuuang ekonomiya natin dahil ang Region IV ay kilala bilang industrial zone. Nandyan ang ating mga semi-conductor companies, ang malalaking developments ng Taal at nandyan rin ang ibang mga aktibidad na sumusuporta sa Manila. So even though localized ang trahedya dahil limited sa Region IV, may epekto pa rin ito sa ekonimya natin pangkabuuan. For example, sa Batangas at Cavite, maraming industrial zones doon so nagkaroon din ng problema doon. Pero dahil tumatakbo pa ang bilang kung magkano ang damages, mahirap mag-estimate ngayon. I think by next week, magkakaroon na tayo ng estimate kung magkano ang epekto nito sa ekonomiya natin pangkabuuan.

Q: Kayo po ba ang magfa-file ng reso to call for an inquiry at kelan po?

SEN WIN: Magfa-file tayo ng isang resolution to call for an inquiry not an investigation at ang objective po natin ay paano pa ma-improve ang sistema natin sa pagresponde at sa volcanology. Meron tayong teknolohiya, yung pinapakita ng PHIVOLCS, pero pwede pa rin nating ma-improve yan at gusto rin nating malaman kung itong teknolohiya ay nakakalat ito sa iba pang mga bulkan na aktibo sa ating bansa. Itong Taal ay special case dahil malapit sa Metro Manila eh. Sa pagsabog ng Taal, the whole of Metro Manila ay apektado. Maaraming government agencies ang walang pasok pati private companies. Nakakaapekto ito sa ekonomiya natin pangkabuuan.

Q: Hindi naman daw PHIVOLCS ang nagkulang, more on LGU. For example, yung face masks na nagkaubusan. Dapat daw hindi nangyari yun, dapat yung LGU Batangas dapat meron talaga silang stock ng face masks para anytime, makapamigay sila.

SEN WIN: Sa akin, iiwasan ko ang finger-pointing at sino may kasalanan dahil sa ating obserbasyon, ito ay hindi pangkaraniwang kalamidad, napakalaki po ito. In fact, ng Sunday hindi natin pinapakaelaman itong pag-usok ng Taal pero ng nagkaroon na ng ashfall, doon na nag-panic ang lahat. So ang inquiry natin ay kung papaano ma-improve at hindi para maghanap ng may kasalanan. Tungkol namna sa face masks, dapat rin nating Makita ito dahil maraming nananamantala, nanghohoard at nagtaas ng presyo. Ang kagandahan ng social media, mabilis i-post ang receipt. Dapat makulong ang mga taong gumawa nito dahil pagsasamantala ito sa mga kababayan nating nangangailangan.

Q: Magkano po ang supplemental budget?

SEN WIN: Definitely, hindi bababa ng P10 billion pero depende kung ano ang mga findings pa later on. Ang estimate sa agriculture, hindi pa lumalabas same with livelihood. Itong P35 billion ay more or less infrastructure related. Importante na malaman nating ang complete picture pero nakikita ko na kailangan nating mag-supplemental budget para madagdagan ang pondo sa rehabilitation.

Q: Na-mention nyo na you are going to file a moratorium sa loan payment sa SSS at GSIS.

SEN WIN: I am in the process of filing dahil sa mga ganitong trahedya, may mga institutions like GSIS, SSS, PAGIBIG, dahil may contributions tayong lahat. Marami tayong mga kababayan na hindi makakapagtrabaho in a very long time at kailangan nating suportahan sila ng moratorium sa pagbabayad ng kanilang premiums, utang para hindi naman maging mabigat sa kanila. Marami sa kanila hindi makapagtrabaho yan sa bigyan natin sila ng palugit at least, at my estimate, 60 days. Minimum 60 days pero depende sa sitwasyon on the ground pwede pa humaba yan.

Q: Pati banks?

SEN WIN: That's private but we can include that in our resolution but what we can direct immediately ay yung mga government financial institutions like GSIS, SSS, at PAGIBIG.

Q: Walang interest?

SEN WIN: In my proposal, walang babayaran. Moratorium muna so walang premium, principal or iba pa within that period, but it can extend. Kapag nagstart na silang magtrabaho, tsaka sila magbabayad.

Q: Dun sa period na hindi muna sila magbabayad, wala yung interest?

SEN WIN: Wala even principal, that's in my proposal.

Q: Paano kung yung pinapasukan ng worker ay totally damaged at hindi na nakapag-resume ng work ang worker?

SEN WIN: Ibang case yan. Kung talagang ang negosyo ay nasira na, ang gobyerno pwedeng mag-extend sa negosyo ng calamity assistance through Landbank o DBP para magamit ang pondo sa rehabilitation. May mekanismo ang pamahalaan para tulungan ang negosyo para kung makabangon, makakapagtrabaho ang kanilang empleyado.

Q: Pero kung halimbawang totally nag-close na at ang worker ay totally jobless na?

SEN WIN: Ang trabaho ngayon ng DOLE, makita ang na-displace permanently at temporarily. Kung permanently, pwedeng mag-offer ang gobyerno ng financial assistance at pwede ring kausapin ang government financial institutions para habaan ang kanilang moratorium dahil ito ay tinatawag na force majeure. Hindi naman kontrolado ng mga empleyado ito so pwede nating habaan ang moratorium up to one year.

Q: Once ma-approve ang reso, bibigyan nyo ng copy ang mga government financial institutions?

SEN WIN: Yes, ito ay isang mensahe sa government financial institutions na tulungan ang mga biktima ng pagsabog ng Taal.

Q: Yung bang nature ng resolution nyo ay naka-address din sa DOLE?

SEN WIN: Ang mahalagang papel na gagampanan ng DOLE doon sa mga nagtatrabaho, dapat ma-determine nating mabuti at Makita kung anong mga industriya ang naapektuhan nitong pagsabog. May mga temporary dyan eh pero may ibang matagal. For example, yung industriya ng pinya, lumalabas na yung mga tanim ay hindi na pwedenhg gamitin dahil contaminated na. Marami doon permanently ay madi-displace. Dito papasok ang DOLE at dapat malaman kung sino-sino ang mawawalan ng trabaho upang mabigyan ng financial assistance. Ang DOLE dapat gumagawa na simultaneously ng survey on ground kung anong mga industriya at sector ang apektado at gumawa ng action plan. May sarili silang mga financial assistance at calamity funds.

Q: We know that the Philippines is prone to national disasters but why is it that every time it happens, it seems like we are always caught unprepared?

SEN WIN: Actually, we are one of the most experienced countries when it comes to disaster mitigation and response but you are right, we are second highest in terms of risks due to disaster because of the geographic location of the Philippines. Nakita ko after Ondoy, which was 2009 and 2010, malaking improvement pagdating sa pagreresponde at importante ang mitigation. Ibig sabihin, alamin nating kung saan ang mga delikado at gumawa tayo ng hakbang para hindi mapinsala ang ating mga kababayan. Kaya nga itong case ng Taal, meron pa ring nakatira doon so marami pang pwedeng ma-improve pero kailangan din natin ang tulong ng ating mga kababayan to cooperate dahil kung hindi sila rin ang unang matatamaan nitong kalamidad. Kung pipilitin mong tumira sa ilalim ng bulkan, ikaw talaga ang unang tatamaan.

Q: May liability ba ang mga local governments which allow their residents to live in danger zone?

SEN WIN: Meron. In fact, ang sagot ng mga barangay officials at local governments na matigas ang ulo ng aming mga kasamahan eh, nagpupumilit. Para sa akin, hindi dahilan ito. Nasa batas na ang ating local governments, sila ang pangunahing may responsibilidad na pigilang tumira ang mga kababayan natin na tumira sa danger zone. Trabaho nila yan. Parte yan ng mitigation. Pangalawa na lang ang pagresponde, unang-una dapat ay iwasan ang ganitong mga problema.

Q: Pwede silang makulong?

SEN WIN: Administratively pwede silang kasuhan. Kung may namatay, criminal yun. Pero clearly, may mga administrative violations.

Q: Is it time for us to pass the Disaster Resilience Bill Sir?

SEN WIN: My view on disaster resilience is unahin natin ang mga lokal na pamahalaan. Palakasin natin sila. Dagdagan natin ang pondo nila. Dagdagan ang kanilang kapasidad. Kahit na meron tayong isang centralized na departamento, dapat rumesponde pa rin ang mga lokal na pamahalaan dahil sila ang nandoon on the ground eh. So unahin nating tingnan ang capacity at pondo ng lokal na pamahalaan lalong lalo na sa mga lugar na mapanganib. Yung tinatawag nating danger zones, yung may geohazards. For example, Bicol Region, madalas tamaan yan ng bagyo, siguraduhin natin na ang lokal na pamahalaan natin ay may kagamitan, kaalaman at kapasidad pagdating sa disaster response at disaster resilience.

Q: So hindi urgent yung proposed bill na mag-create nga ng department of disaster resilience?

SEN WIN: Meron na tayong NDRRMC Law, itong batas na ito ay nagbunga dahil sa bagyong Ondoy. This is an effective law. Kapag magamit natin ng tama ang batas at pondo nito, malaking tulong ito sa pagreresponde at sa disaster resilience ng ating lokal na pamahalaan.

Q: With respect dun sa proximity ng bulkan, you think they should be allowed to stay dun sa location o you think it's a miscalculation to have them there in the first place? (referring to industries)

SEN WIN: Itong pagsabog ng Taal ay kung makikita natin malaki yung scope and in due fairness to some of the industries, naapektuhan sila dahil dun sa weather patterns, dun sa hangin na dumaan dahil nuong Sunday papuntang norte ang hangin dahil sa amihan umabot dito sa Metro Manila even as far as Bulacan and Pampanga ang ashfall. Dahil ngayon lumipat na sa south hindi na naapektuhan ito. So, in short hindi nila kasalanan yung pagtatayo ng industriya dahil yung weather patter paiba-iba pero sigurado akong yung insurance premium na babayaran nila tataas yan, dahil ngayon yung mga insurance company nakita nil ana yung lugar na yan na within a certain radius ay delikado at tataas yung insurance premium na babayaran nila duon.

Q: What do you think of this lock down? Marami insisted to go back to their homes.

SEN WIN: Ako naniniwala ako sa prevention at tama na nagkaroon ng lock down dahil hindi pa siguarado ang sitwasyon doon at hindi pa tiyak kung anong pwedeng mangyayari. Kaya ang panawagan natin sa ating mga kababayan mag cooperate, makinig sa otoridad, dahil ito ginagawa naman para sa kanilang kabutihan. Wag na nilang ipilit dahil pag nagpunta dun hindi natin alam kung anong pwedeng mangyari at buhay ang nakasalalay.

Q: How should local officials deal with defiant residents? Pabayaan na lang?

SEN WIN: We also have to be very persistent na bawal silang pumunta doon. At kung meron man talagang magpipilit dapat i-aresto dahil yung kanilang pagpipilit duon ay makaka disgrasya sa kanilang sarili at kapangyarihan ng local government even the barangay officials na i-aresto, dalhin sa brgy. Hall.

Q: Ang naging solusyon ng PNP dun bigyan sila (residents) ng 4 hours para makabalik sa kanilang bahay para pakainin mga alaga nila, etc.

SEN WIN: Delikado ang two hours dahil hindi natin malaman. Nasa alert level 4 tayo, hindi tayo nakakatiyak ano pwede mangyari. It can happen in one or two hours kaya ang pinakamabuti sa mga kababayan natin na taga-doon ay ibigay ang kanilang kooperasyon. Ito naman ay para sa kanilang kaligtasan. When I say arrest, dadalhin lang ng presinto or barangay hall para pakalmahin.

Q: May mga instances na may mga kababayan tayo na gumagawa ng mga fake donation drive, kahapon may ni-raise yung Office ni Sen Pacquiao na may nagso-solicit under his name, pano ia-address ito?

SEN WIN: Meron talagang mga loko-lokong inaabuso ang sitwasyon. Yung iba, nagpapakalat ng fake news, donation drive, patay na raw si ganito si ganun. Ang NBI should be very alert on this time, DTI also. Given na na may sasamantala talaga sa siwasyon, dapat ang ating mga ahensya ay nagmomonitor at mahuli itong mga mananamantala. NBI ay importante dahil meron silang capability. For example, yung cyber capability nila, importante ito sa mga fake news at fake donation drive. Karamihan dito sa misinformation ay ginagamit ang internet so importante na kumikilos ang NBI para mahuli itong mga taong ito.

Q: Ano yung long-term solution dito?

SEN WIN: Be vigilant. Dapat may masapolan agad. Hindi pwedeng patagalin ito. Gusto nating makita na may makulong, masampahan ng kaso at managot sa korte. Kung hindi masampolan to, marami ang lalakas ang loob at gagawin ito. Marami rin ang maloloko dahil kapag ginamit nga ang pangalan ng isang politiko, may iba tayong mga kababayan, tingin nila legitimate ito.

Q: Mabigat ba ang parusa Sir?

SEN WIN: Karamihan sa ganito ay kulang ang parusa whether profiteering, misinformation o disinformation. Importante sa mga kababayan nating gustong mag-donate, wag lang magbigay ng pera kundi humingi ng dokumento. Ang Valezuela ay magbibigay po ng donation this Saturday para magbigay. Ang Muntinlupa ganun din so sunod-sunod na yan.

Q: Sa education committee, ano po ang plano nyo para masigurong tuloy-tuloy ang pag-aaral ng mga estudyante na apektado?

SEN WIN: Sa aming mga report, almost 7,500 schools ang naapektuhan ng pagsabog ng Taal at almost 7 million learners ang mga estudyante ang naapektuhang ng pagsbaog ng Taal. Ang DepEd ay may calamity fund din sila, in fact, malaki ang pondo nila sa restoration at dapat gamitin na ito ng DepEd. Importante na nagsusurvey na sila on the ground. There are 57 divisions na naapektuhan at importante na nabibigyan din sila ng feedback para malaman nating kung ilang classrooms ang na-damage at ilang schools ang na-damage.

Q: Parang hindi pa sila makakaklase. Paano masu-sustain na hindi lang sila nakatunganga sa evacuation centers?

SEN WIN: Medyo matatagalan to dahil ang paglinis ng ash ay hindi madali. Karamihan dito ay dapat hakutin at dalhin sa mga bakanteng lupa. In the meantime, ang importante sa mga bata natin ay hindi sila nagkakaroon ng stress at pangamba sa sitwasyon. Ang DOH din ay dapat meron na silang mga psychologist at mga health experts na bumababa para tingnan ang sitwasyon ng ating mga kabataan especially sa evacuation centers. Ang unang mga biktima sa emotional stress ay ang mga kabataan so mahalagang nagbibigay ang DOH ng counseling.

Q: May plano po ba kayong tawagin sila sa inquiry?

SEN WIN: Yes, hihingi tayo sa DepEd kung ilan ang mga eskwelahan ang naapektuhan at magkano ang kakailanganin para ma-rehabilitate ang mga eskwelahan natin.

Q: Ini-insist nyo ang permanent evacuation centers para wag nang magamit ang mga eskwelahan diba?

SEN WIN: Marami sa ating mga eskwelahan ang ginagamit as evacuation centers. So isa yun sa mga proposal ko sa mga areas na danger zone at prone to calamity dahil alam naman natin na mag-eevacuate sila so para hindi magamit ang eskwelahan, ang pamahalaan ay dapat magpatayo ng permanent evacuation centers. Pag hindi ito ginagamit bilang evacuation centers, pwedeng gamitin ito bilang multi-purpose areas.

Q: Hindi po ba masyadong costly especially gusto nyo sa buong area ng Philippines at eventually, pwedeng ma-take advantage din by illegal settlers?

SEN WIN: It is very costly dahil itong mga evacuation centers, karamihan ay mas matatag ito sa ordinary structures but ang ipa-prioritize natin ay ang mga calamity-prone areas. Kung alam nating may bulkan, tinatamaan ng baha, ng lindol, magkaroon tayo ng permanent evacuation centers. Para sa akin, mas costly na hindi nag-aaral ang mga bata, mas costly na ang mga eskwelahan ay hindi nagagamit sa pagtuturo.

Q: As the Chairman of the Committee on Energy, sa tingin mo hindi na muna dapat singilin ng Meralco ang apektado? At least for this month.

SEN WIN: Last 17th Congress, may napasa tayong batas�Electric Coop Calamity Fund. Ang hindi sisingilin sa mga apektado ay ang pagkukumpuning mga nasirang istruktura pero ang konsumo, dapat magbayad ka pa rin.

Q: Kasi wala naman sila sa kanilang mga bahay, di ba pwedeng i-moratorium.

SEN WIN: Pag nag-moratorium tayo sa konsumo, ang magbabayad nyan ay tayong lahat. Ikakalat yan sa iba that's why dinivide natin into two�ang konsumo at pagre-repair. Yung pagre-repair ay sasagutin na ng gobyerno yan.

Q: Karamihan din ay walang kuryente sa bahay nila eh.

SEN WIN: On and off ang mga suplay ng kuryente.

TOTAL DEPLOYMENT BAN

Q: After ng fake autopsy report sa pagkamatay ni Jenealyn Villavende, ngayon ay total deployment ban na ang pinatutupad ng gobyerno. Sa tingin nyo po ay permanent na dapat ba ang total deployment ban sa Kuwait?

SEN WIN: Itong pagbigay ng pekeng autopsy report ay insulto sa atin yan, sa ating mga Pilipino, sa ating gobyerno at mga OFWs na naghihirap magtrabaho sa ating bansa. Ang ating ninanais ay makamit ang katarungan kay Jenealyn pero hindi natin makakamit yan kung ang Kuwaiti government ay hindi makikipag-cooperate at worst, bibigyan pa tayo ng fake na autopsy report. Gusto nating maparusahan ang gumawa nito, gusto nating makitang makulong at masistensyahan ang mga gumawa nito. Ito ay para sa iba pa nating OFWs at para sa kanilang kapakanan sa Middle East.

Ang aking recommendation ay moratorium on deployment for household service workers dahil hindi natin nakikita kung makakamit ba natin ang katarungan para kay Jenealyn. Wag na nating dalhin pa ang ating mga household service workers doon dahil nalalagay sa panganib ang kanilang buhay. Nagkaroon ng MOA ng 2018 dahil sa pagkamatay ni Joanna Demafelis pero itong MOA na ito, marami dito ang hindi ini-implement. For example, nakasulat doon na bawal kunin ang passport pero kinukuha pa rin ng employers. Bawal kunin ang cellphone, kinukuha pa rin. Yung kanilang day-off, hindi nai-implement so walang saysay ang MOA na pinirmahan. Parang toilet paper na lang. Kaya importanteng sundan ito ng pamahalaan ng Kuwait para masigurado na ang kapakanan ng ating mga OFW doon ay laging nasa ayos.

Q: Moratorium lang o gusto nyo permanent deployment ban?

SEN WIN: Para sa akin, moratorium hanggang magkaroon ng linaw itong issue pagdating sa MOA at pagkamit ng hustisya para kay Jenealyn.

Q: So solusyon po ba yun Sir yung hinihirit ng DOLE na magkaroon ng standard employment contract yung maraming provisions nga? Eh pano yun, kahit dun sa memorandum hindi naman nila sinunod yung mga�

SEN WIN: kaya nga kung gusto talaga ng Kuwaiti government tulungan ang ating mga ofws, kaya nilang gawin yun. Kaya nilang mag-implementa ng mga regulasyon para maprotektahan ang ating mga ofws. Maraming bansa ay yung kanilang batas ay napakaganda sa pagbibigay ng proteksyon. For example sa France, sa UK, even sa Hong Kong yung kanilang batas sa pagbibigay ng proteksyon sa ofws ay napakaganda. At mabilis ang hustisyang nakakamit dun sa mga bansang iyon. Pero dito sa Kuwait, 2018 ay may ganitong nangyari, ngayon mayroon na namang isang nangyari. At ang nakakalungkot, hindi sinsero sa paghahanap ng katarungan dahil fake yung autopsy na binigay sa atin.

Q: So Sir, dalawa yung hahabulin natin... Yung justice for Villavende and then, panagutin yung gumawa ng parang attempt na magcover up dun sa kaso sa fake autopsy report.

SEN WIN: Ito ay, kumbaga nanganak na yung issue. Dahil nga dito sa fake autopsy report, dapat maimbestigahan din kung bakit nagkaroon ng fake autopsy report at sino ang gumawa nito. So, naging complicated na yung sitwasyon. Pero ang bottomline dito, wag muna tayong magpadala doon ng househould service workers dahil nalalagay sa panganib yung kanilang buhay. At, siguraduhin muna natin na maparusahan yung mga gumawa ng karumal-dumal na krimen kay Villavende.

Q: Considering what happened to Villavende and also what's happening to Iran, in Iraq, Sir, ano ang status ng Department of OFW. And is it really necessary right now, Sir?

SEN WIN: During the last hearing, hindi klaro kung ano ang dahilan kung bakit natin kailangang magpatayo ng isang departamento para sa ofws. Dahil mayroon na tayong ahensya gumagana, na malaki rin ang pondo. Nariyan ang POEA, OWWA, DFA. At ako pag bumabiyahe, bumibisita ako sa iba't ibang embahada natin, at maganda yung set-up doon. Mayroon tayong representative ng OWWA, of course DFA is the one calling the shots there, pero mayroon tayong representatives din ng POEA at DOLE. Ang importante lang ay yung mga bagay na magbibigay ng proteksyon sa ating mga OFWS especially in the Middle East. Itong mga bagay na ito -- mga memorandum of agreement, bilateral agreement sa mga bansa, at yung mga batas na ipinapatupad nila doon -- importante na itong batas na ito ay pantay-pantay para sa lahat, lalo na para sa mga ofws natin.

Q: So Sir you don't think it's necessary?

SEN WIN: During the last hearing, hindi clear yung rationale. In fact, that's on record. At hindi nasagot ng mga kawani ng OWWA, POEA, DOLE kung ano ang dahilan kung bakit tayo magpapatayo ng isa pang departamento.

Q: Sabi ni Senator President Sotto, unahin daw yung rightsizing bill bago yung creation ng maraming departments, Sir.

SEN WIN: Oo. Baka maging top-heavy tayo eh. Ang laban nasa labas hindi sa loob eh. So importante na yung pondo ay nasa labas, hindi nasa loob. Dahil pag gumagawa ka ng departamento, karaniwan ang pondo niyan, nasa loob. Nasa secretary, nasa undersecretary. At ang laban nasa labas eh. In this case,in the Middle East, nung bumisita ako sa embahada sa Dubai at Abu Dhabi, ang request nila ay damihan at lakihan yung kanilang opisina. Damihan ang kanilang kawani, even yung voter registration dun, nag-request sila na damihan dahil ang dami nating ofws. So ang pondo ay kailangan nila. Hindi kailangan natin dito.

Q: The president said he can no longer give salary increase for public school teachers kasi wala na raw pong funds. This is contrary to his campaign promise. Yung mga policemen tsaka soldiers, nabigyan daw po kasi kokonti yung number nila as compared to the number of teachers.

SEN WIN: On the contrary, tinignan ko yung SSL 5, mabibigyan sila ng karagdagang sweldo. In fact, on the average, ang teacher 1 na nakakakuha ng about P23,000, aabot siya ng mga P29-30,000 after the SSL 5. So merong increase ang ating mga guro.

Q: Pero Sir, ang Presidente po ang nagsabi na walang increase.

SEN WIN: I'm speculating that probably he meant yung malaking increase. Kasi kung tatapatan mo yung police...

Q: No, in general. No salary increase for teachers.

SEN WIN: Meron sa SSL...

Q: Meron sa SSL, pero wala na raw pong pondo, wala ng budget allocation for the increase ng teachers. Ang naibigay lang daw po, yung sa policemen and soldiers... Although kasama yung teachers sa government workers.

SEN WIN: Yung SSL 5, buong (inaudible) ito. Kasama lahat. I'm venturing into some speculation that he meant yung mas mataas pa, na tatapat sa pulis. Dahil hindi talaga tatapat sa pulis.

Q: (inaudible)... You are in favor of allowing highly skilled workers to stay there?

SEN WIN: Yes, most of the highly skilled workers nagtatrabaho sila sa mga korporasyon. So meron silang pormal na kontrata, pormal na engagement. At historically, makikita natin na halos walang cases of abuse ang ating mga skilled workers dahil protektado sila ng kanilang mga kumpanya.

Q: Any update, kasi marami kayong mga naipasang magandang batas. And yet parang hindi pa rin na-iimplement dahil wala pang implementing rules and regulations. Any update sa Mobile Number Portability Law and Murang Kuryente Law?

SEN WIN: Itong Mobile Number Portability Law, magbibigay sa atin ng kakayahan na lumipat ng ibang telecom provider na dala-dala mo yung cellphone number mo. For example, kung papasok na itong 3rd telco,at nagbagsak siya ng presyo, pwede tayong lumipat doon nang hindi mo papalitan yung cellphone number mo. Ang implementing rules and regulations, na-implement na. Ang problema ngayon, humihingi ang telcos ng palugit dahil yung kanilang sistema ay komplikadong iimplement. Pero ang sabi ko sa kanila, bakit dun sa hearing, hindi niyo sinabi yan? Sinabi niyo, in 60 days kayang-kaya na ito. So, ang kanilang apela ay... Ang gusto nila ay 1 year and a half. Pero hindi tayo pumayag doon, ang gusto natin, as a middleground, iimplement ito in phases. So uunahin na muna yung ibang pwede at iimplement natin in phases within the year. Dahil ang gusto natin ay pagpasok nitong 3rd telco ay pwede tsyong lumipat doon at mag-enjoy tayo ng mas murang presyo at mas magandang serbisyo.

Q: So pumayag naman Sir?

SEN WIN: Pumayag sila in principle. At babalikan nila kami tungkol sa timetable na pagiimplement nito in phasing. Pagdating naman sa Murang Kuryente, ito na-delay. Noong November 27, na-implement na ito. Ang objective naman ng batas na ito, ay para mapababa ang presyo ng kuryente natin ng hanggang 1 peso per kwh. Ngayon na-delay ito, kaya nakakadismaya dahil matagal na namin itong pinag-usapan at sinabi rin na iimplement within 2020. At sinulatan na namin ang DOF AND DOE kung bakit na-delay. At hihingi tayo ng isang valid reason kung bakit na-delay. Hindi pwedeng ma-delay ito, naisabatas na ito. Ito ang kaisa-isang batas na magpapababa ng presyo ng kuryente natin.

Q: Sir hindi naman deliberate dahil ayaw nilang ipagamit yung pondo ng Malampaya?

SEN WIN: Hindi naman ginagamit ang pondo ng Malampaya eh. Almost P250 B ay nandoon lang. Hindi nagagamit. Kaysa nakatiwangwang lang yung pera, gamitin na natin ito para magpababa ng presyo ng kuryente.

Q: Nagbigay na ba sila ng commitment?

SEN WIN: Bibigyan nila kami ng feedback within this week or next week. It oay isang bagay na hindi tayo titigil hangga't hindi ma-implement dahil, again, ito ang kaisa-isang batas na magpapababa ng presyo ng kuryente natin.

ABS-CBN FRANCHISE

Q: Sir, may information na ang Office of the Solicitor General, will file quo warranto petition against ABS-CBN today. Would you like to comment on that Sir?

SEN WIN: Actually, Cely, I have to beg off dahil hindi ko masyadong kabisado itong quo warranto issue ng ABS. It's hard to comment right now, but later on, pag lumabas na ito sa peryodiko, I may be able to give a press statement.

Q: Pero Sir, does it have something to ba dun sa nalalapit na expiration ng franchise ng ABS, sa tingin ninyo?

SEN WIN: Sa tingin ko, dahil itong franchise ay may natural deadline, hindi na siguro kailangan ng quo warranto dahil may natural deadline na. So ang importante ngayon ay mag-umpisa na yung hearings sa Lower House, dahil ito ay franchise... Pag-usapan kung ano ang naging pagkukulang ng ABS, kung mayroon man. Pag-usapan kung ano dapat ang iimprove, kung mayroon man. At least lumalabas doon yung issue. Dahil yan po ang natural process ng isang franchise. Magkaroon ng pagdinig sa Lower House, tapos iaakyat dito. At kung pabor ang Kongreso, then maaprubahan yung franchise.

Q: Kung may quo warranto petition, pwede ba yun maka-delay sa pag-tackle ng House sa renewal ng franchise ng ABS?

SEN WIN: Prerogative ng Kongreso na maghearing dahil ang franchise emanates from Congress. At yang franchise na yan ay exclusively galing sa Kongreso. Pero again, mahirap magcomment dahil hindi ko alam yung laman ng quo warranto, if ever ifa-file.

Q: Sir, without having the details, and not even sure kung ifa-file today, but still, kung may ganoong plano na quo warranto na ifa-file sa SC, hindi ba parang pinangungunahan yung Congress because it's your job to actually tackle the franchise of media entitites.

SEN WIN: In principle, ang Congress lang ang pwedeng mag-issue at mag-revoke ng franchise. Congress lang din ang pwedeng mag-renew. But again, I don't know the basis of that quo warranto. And ang pinaka importante ay yung ebidensya nung basis na yun. So hindi natin alam pa kung ano yung mga nakapaloob doon.

Q: Sa case ni CJ Sereno, ang Congress lang ang may ganung power... Just the same in-invoke yung ganung power, nagfile ng quo warranto petition, hindi ba siya form of, this time, parang attempt, to curtail the press freedom. Kasi parang nagfoforum shopping na eh.

SEN WIN: In fact, that was my position in the Sereno case, na yung Congress lang ang may kapangyarihan para tanggalin siya sa pwesto through an impeachment proceeding. Kung matatandaan ninyo, nagkabotohan yan eh. Pero just the same, it's very hard to comment without reading the document.

Q: Pero sir ang Office of the Solicitor General, diba siya yung legal counsel ng government. So does it mean may basbas po ito ng Malacanang? Or initiative lang yun ng OSG?

SEN WIN: It's very hard to speculate noh. Dahil hindi natin alam yung kanilang pag-uusap doon.

Q: Segundahan ko lang yung kay Ate Mayla, hindi ba siya dangerous president kapag nag-quo warranto sa isang media entity? So they can always do that to other media networks na ayaw nila.

SEN WIN: Ang quo warranto importante may basis yan eh. Kung wala kang basis, kahit magfile ka ng quo warranto, hindi ka pagbibigyan ng Korte Suprema. Dahil pwedeng mag-file ang... Anyone. Pero hindi ibig sabihin nito ay pagbibigyan ng Korte Suprema. So titingnan din ng SC ang basehan. At higit sa lahat, yung ebidensya nitong dokumento.

Q: You don't see it as dangerous na... Iba to eh. Sir usapang media to eh.

SEN WIN: Again, it's hard to speculate dahil pwedeng mangyari yan to anyone. Not just to media outfits but also to anyone. Anyone that has been given a franchise... To airlines, public utilities. For example po ang public utilities, kagaya ng Meralco, may franchise din yan. So pwede rin sila in principle, ma-quo warranto.

Q: How about the time Sir, kayo mismo ang nagsabi na may natural deadline naman. So why not just wait for it? So yung timing ng filing ng Sol Gen.

SEN WIN: That's why my view is, dito sa ABS franchise, magkaroon na ng hearing dahil kung hindi magkakaroon ng hearing, hindi natin malalaman kung ano ba ang mga issues. Yung pagbibigay ng franchise, nagkakaroon tayo ng hearing para malaman natin kung ano yung pagkukulang, ano yung obligasyon ng binibigyan natin at kung nagawa yung mga obligasyon na iyon.

Q: Yung timing ng pagfa-file. The fact na two months away na lang from the deadline.

SEN WIN: I have to wait for the document. Yung ano yung intention.

Q: Promise mag-statement ka Sir?

SEN WIN: Sige. Promise.

Q: Wala ba kayong nakikitang abuse of authority on the side of OSG, since you said that Congress has the power to grant, revoke...

SEN WIN: Again, it's very hard to speculate as of this moment.