Transcript of Senator Mar Roxas' phonepatch interview with PIMRO reporters
On the damage in Western Visayas in the wake of "Frank":

MAR: Grabe ang damage sa buong Panay Island. Nagsimula ako sa Iloilo, hanggang sa Capiz, hanggang sa Aklan. Talagang malubha ang damage ng "Frank." Una, yung mga bahay na nawasak. Lahat ng coastal at pati sa interior, maraming bahay na nawasak. Yung mga taniman ng palay, nabaha. Roads are washed out, bagsak ang mga telephone poles.

In Aklan, there was a 1-kilometer stretch na every power pole bumagsak, in a main highway. Yung interior, ganoon din. Hundred-year-old trees, na-overturn. Aklan, until now, has no power and no water. Yung baha sa capital na Kalibo is about 6 feet to 7 feet deep. Yung cathedral, which is the highest point, hanggang baiwang yung tubig doon. The entire Kalibo has about one foot of mud, parang lahar, not just one road, but the entire town.

Ngayong umaga lang na-connect ang telecommunications nila, kaya hindi nakalabas ang storya sa Kalibo and the entire province of Aklan, wala silang ma-contact. Even now, when I left, the only service that was working was Smart, and only in Kalibo. The governor couldn't even contact the mayors of the outlying towns, kasi wala talagang komunikasyon. The town of Numancia, which is the next town outside of Kalibo, kalahati ng tulay na-wash away. Houses that were by the river, nahulog na sa ilog. Talagang nakakaiyak. Yung tao naglalakad, tuliro, hindi nila alam kung ano nangyari sa kanila.

Q; May mga casualties ba?

MAR: Hindi nila ma-suma ang casualties, kasi wala ngang komunikasyon. Mahirap sabihin kung ano yung damage sa Aklan. Walang ATM na umaandar, walang cash, kasi down ang power. Lahat ng genset, ng ospital, ng kapitolyo, ng munisipyo, ng Jollibee at iba pa, tumigil sa kakaandar.

Q: Ano ang mga immediate solutions dito?

MAR: Nagpadala kami ng tubig, noodles at iba pang mga canned goods. Mula Capiz, nagpadala rin ako ng dalawang genset. Ang isa, gagamitin ng waterworks para makapag-pump sila ng tubig. Ang pangalawa ay ilo-locate sa Aklan Provincial Hospital.

Q: Is this the worst damage to the province?

MAR: It's the worst in contemporary history. According to Mayor Raymart Rebaldo of Kalibo, congressman Joven Miraflores, and Allen Quimpo, president of the Aklan colleges, never have they seen something as bad as this.

Q: What's it like in Iloilo?

MAR: Sa Iloilo, ganoon din, mabaha. Dahan-dahang bumabalik ang power at tubig. The estimate is about 533 barangays affected. Talagang halos lahat, about 40,000 families are affected. Siksikan sila sa mga evacuation center, pero ngayon, unti-unti, nakakabalik sa bahay. Sa Iloilo at Capiz, may mga evacuation center, foodstuffs at relief goods na nakakarating. Yung pinakaimportante sa kanila ngayon ay sa medium term, na dapat ibalik ang water supply, kasi kung hindi yung mga intestinal diseases magiging problema iyan. Yung pag-reconstruct ng infrastructure, kailangang pagsimulan na.

Pinakaimportante sa palagay ko ay ang credit, ang seeds at ang fertilizer para sa mga magsasaka. Kasi katatanim lang. The fields were prepared. Ngayong rainy season, magtatanim sila, katatanim lang nila, inutang nila yung seeds at fertilizer, ngayon washed away na lahat iyan. They really need help para makatanim sila muli, para may aanihin. Panay Island provides about 10% of the rice supply of the country. Malaking bahagi itong harvest na ito. Katatanim pa lang, and the expected harvest is three months from now. So ang problem diyan, katatanim pa lang nila, kagagastos lang nila para bumili ng binhi, kagagastos pa lang nila para bumili ng fertilizer. Lahat iyan ngayon na-wash out sa tubig baha.

Kung mabigyan sila kaagad ng credit, feeds at fertilizer, pwede na rin agad sila ngayong magtanim, maybe next week. At hindi masyadong mararamdaman ito. Pero kung mabagal ang DA, kung hindi kaagad makapag-distribute ng seeds, ng credit or ng fertilizer, mararamdaman ito in October-November.

Q: Ilan ang harvest sa Panay?

MAR: Sa Iloilo, a lot of that is irrigated, 2 ? - 3 harvest sila dyan. So this is the third harvest. It is the harvest that will be coming in November. Panay has two harvests a year, both Panay, Capiz, Aklan are riceland. Net exporter kami. So malaking bagay na maaantala o made-delay ang bigas na ito.

Q: Mas lalo pa bang tataas ang presyo ng bigas kung magkaroon tayo ng shortage?

MAR: Kung hindi man lalong tataas ay hindi naman bababa dahilan sa, malalaman ng mga traders, halimbawa itong mga traders na may hawak ng supply ngayon, yung tanim ay na-wash out o nasira yung tanim. There will be a one month delay of crops in Panay island. By the way, tinawagan ko kanina si VP De Castro at DSWD para malaman nila yung nakita't experiences ko. At maganda naman ang kanilang pagtanggap dito sa impormasyon na ito.

Q: Ang seafoods, hindi naman naapektuhan ng bagyo?

MAR: Sa Capiz murang-mura ang seafood dahilan sa may mga dike na nasira and of course, overflowing ang mga seafoods. Pero dahilan sa walang yelo, hindi na-pre-preserve, mabubulok din ang mga ito.

Q: So for your part, ano na gagawin niyo?

MAR: Sa trabaho siguraduhin na ang national government ay hindi mawala. Baka lang pansamantala lang itong tulong. Makapagpadala lang ng relief goods, tapos na - hindi! Mayroong medium term at long term na kailangang gawin dito. Sa personal naman, lumilikom tayo ng relief goods para ipaabot. In fact mayroon tayong contribution amounting to 50,000 bottles of water. Ang bahagi noon papadala sa Iloilo, bahagi sa Aklan, bahagi sa Capiz.

Q: Would you encourage congressmen to come back here and help their people?

MAR: Basta ang ating trabaho ay siguraduhin na ang atensyon ng national government ay hindi mawala sa mga affected areas dahilan sa kawawa naman ang mga tao. Whatever help we can give, food stocks, water, medicines, talagang kailangan na kailangan nila ito.

Q: Should the Senate investigate the ferry sinking?

MAR: I would agree that there must be a Senate inquiry and that inquiry must be undertaken. Papaano iyan na pinayagan na umalis sa pier yung barkong iyan? Biruin mo, almost 900 katao ang nilagay nila sa alanganin because napaka-loose ng rules, napaka-loose ng implementasyon ng mga rules. Napaka-common sense na dapat hindi paalisin iyan. I understand that it was a 25-year-old ship. At bagamat may problema iyan, eh may bagyong parating. So bakit ganoon ang nangyari? So palagay ko dapat may managot dito. Dapat i-garote iyan, kung sinuman ang may kasalan niyan.

Q: Is it the proper time to conduct the investigation?

MAR: There will always be enough time for investigation. It may not be immediate. The most important is that the Coast Guard, Marina, all should gather the information. Lahat ng ito dapat i-research at ilatag. At sa ngayon, dapat ang atensyon ay nasa rescue, repair, and eventually, rehabilitation. Ang nakikita kong pinakaimportanteng medium term at long term is the credit, seeds, fertilizer or the rice crop of Panay.

Q: Should Sulpicio Lines be allowed to operate after this?

MAR: They must prove that they are worthy. Ipakita nila kung ano ang mga standards nila, ano yung mga gawain nila. In other words, yung patakaran natin sa shipping, dapat kasing higpit ng patakaran natin sa airline. May mga international standard iyan, hindi ba? nakikita natin na libu-libo ang namatay na kasi napakaluwag ng ating mga reglamento sa shipping at sa transportasyon. May mga international standards, at ito ang siyang dapat umiral sa shipping industry natin.

Q: What do you say to calls for the resignation of Admiral Wilfredo Tamayo?

MAR: Kung ano man ang lumabas sa imbestigayon, dapat managot siya, kung may pananagutan siya.

Q: Kailangan bang i-revise ang maritime regulations?

MAR: Para sa akin, dapat kasing higpit ang ating maritime regulations sa airlines. Sa airline, napakahigpit, sa number of passengers, yung airworthiness ng eroplano. Pag-inspect sa eroplano, kahit isang katiting na mali, hindi pinapayagang lumipad iyan. Dapat ganoon din sa mga barko